Müslüman Dünyada Toplumsal Değişme - Kadir Canatan

Toplumsal değişme konusunda kuramsal çalışmalar ve çağdaş dönemdeki değişmeyi farklı boyutlarıyla ortaya koyan eserler çok olmakla birlikte; “Müslüman dünya”nın geçmişten günümüze geçirdiği değişimi ele alan yapıtlar ne yazık ki yok denecek kadar azdır. Çoğu çalışmanın, modernleşme ve Batılılaşma meselesine odaklanmış olması ve toplumsal değişimin Batı karşıtlığı biçiminde ve dış etkenlere endeksli okunuşu, içinden geçmekte olduğumuz sürecin travmatik ve trajik boyutlarına işaret etmektedir. “Dış etkenler” önemli olmakla birlikte, sadece dış dinamiklerle değişmeyi açıklamak ve modellemek, içinden çıkılması zor entelektüel ve bilimsel sorunları da beraberinde getirmektedir. Geçmişten günümüze Müslüman dünyadaki toplumsal değişim, nasıl bir modelle açıklanabilir? Bu hala önümüzde duran önemli bir sorudur. Bu soruya bir cevap arayışı niteliğindeki bu çalışma, geçmişten günümüze Müslüman dünyadaki toplumsal değişim evrelerini üç kavramla (3 M) izah eden ve modelleştiren bir yaklaşımı içermektedir; “Medenileşme”, “Modernleşme” ve “Mondializasyon” (Küreselleşme). Ve bu çalışma, çok uzun bir süreci ana hatlarıyla ve kendi iç dinamikleriyle, kentleşme odaklı olarak ortaya koymaya çalışan özet bir çalışmadır.