Dut Ağacında İhsan Deniz

İslam'da Dini Düşüncenin Yeniden Yapılandırılması adıyla yayımlanan Konferanslar, İkbal'in de ifade ettiği gibi İslam'ın felsefi geleneklerini ve günümüz biliminin çeşitli alanlarında ortaya çıkan yeni gelişmeleri dikkate alarak İslam İlahiyatının yeniden yapılanması ihtiyacını bir noktaya kadar giderme çabasının ürünüdür. İkbal'in düşünce hayatına bakıldığında onun ana hedefinin kendi moral değerlerini zedelemeden İslam'ın tinselliğini, Batı'nın dinamizmi ve canlılığıyla doldurarak İslami düşünceyi modern çağın gelişmeleri doğrultusunda dönüştürme çabası olduğu görülür. İslam fıkhının Antik Yunan felsefesi etkisiyle şekillenen statik düşünce yapısının, çağdaş bilimler temeline dayalı olarak dinamik bir anlayış doğrultusunda yeniden yapılandırılması meselesi, eserin en belirgin hedefidir. Bu eserde İkbal'in din, tasavvuf, metafizik, zaman-mekan meselesi, Allah-evren ilişkisi, dinamizm ve çağdaş dünya Müslümanları gibi birçok konuya ilişkin neler düşündüğü hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde gözler önüne serilmektedir.