Celaleddin Ed-Devvani-Ahlaki Siyasi Felsefi Tasavvufi ve Kelami Görüşleri Mustafa Akman

19. yüzyılda yaşayan Celaleddin Devvani , yaşadığı dönemin önemli simalarıdnan biridir. Karakoyunlu ve Akkoyunlu devletleri zamanında siyasette önemli vazifeler deruhte etmesinin yanı sıra uzun süre medrese mollaığı da yapmıştır. Onun , Osmanlı medrese geleneğinde ve aynı zamanda Osmanlı zihin yapısında ve bu zihni sonrakilere taşıma noktasında mühinm bir misyonu olmuştur. Bu anlamda Devvani , kültür tarihimize , yazdığı eserlerin yanı sıra ahkali , siyasi , felsefi , tasavvufi ve kelami görüşleriyle de kayda değer katkılarda bulunmuş önemli bir şahsiyettir. 19.yüzyıl İslam felsefi geleneğini , kendinden sonraki nesillere aktarmada önemli bir mütefekkir olan Devvani'nin ahlak ve siyasetle ilgili üdşünceleri dikkate alındığında , her ikisinde de felsefi tasavvufun önemli ölçüde etkili olduğu görülür. O , ameli ve nazari olarak tasavvufla ilgilenmiş ve benimsediği vahdet-i vücud görüşünü eserlerinde savunmuştur. Eserlerinin vefatından önce Osmanlı topraklarında da tanınması , henüz hayatta iken şöhretinin yayıldığını göstermektedir. Bu şöhreti sebebiyle çeşitli İslam ülkelerinden pek çok talebe kendisinden ilim tahsil etmiş ve daha sonra bu öğrenciler vasıtasıyla oldukça geniş bir " Devvani Ekolü " oluşmuştur. " Celaleddin Devvani'nin Kelam Sistemi " isimli eserimizde kelami görüşlerini verdiğimiz Devvani ahlak , siyaset , felsefe ve tasavvufla da ilgilenmiştir. bu çalışmamızda , onun hem hayatını , sosyal çevresini , yaşadığı dönemi , eserlerini , etkilendiği ve etkilediği insanları , eserleri ve hem de bahsi geçen konulardaki düşünclerini tespit edip değerlendirmeye çalıştık.